कायदेशीर स्थिती

भारतीय मोटार वाहन कायद्यात वाहन चालवताना कोणत्या प्रकारचे कपडे किंवा पादत्राणे घालावेत याबाबत कोणताही निर्दिष्ट नियम नाही. म्हणजेच तांत्रिकदृष्ट्या पाहिले तर चप्पल, स्लिपर किंवा लुंगी-बनियान घालून वाहन चालवणे हा कायदेशीर गुन्हा मानला जात नाही. तथापि, केंद्रीय मंत्री गडकरी यांनी यावेळी स्पष्ट केले आहे की कायदेशीर बाब असली तरी सुरक्षिततेचा विचार करता योग्य पोशाख आणि पादत्राणे वापरणे अत्यंत आवश्यक आहे.

सुरक्षिततेचे धोके

चप्पलांमुळे निर्माण होणारे धोके

दुचाकी चालवताना चप्पल किंवा स्लिपर घालणे अनेक प्रकारे जोखमीचे असू शकते. पहिला धोका म्हणजे चप्पल पायातून सहज निसटू शकतात, विशेषत: पावसाळ्यात किंवा रस्ते ओले असताना. दुसरे म्हणजे अचानक ब्रेक लावावे लागल्यास पाय घसरू शकतो आणि यामुळे गंभीर अपघात होण्याची शक्यता वाढते.

नियंत्रणावरील परिणाम

चप्पलांमुळे वाहनावरील नियंत्रण कमी होते. विशेषत: गिअर बदलताना अडचणी येतात कारण पायावरचे नियंत्रण कमी होते. वेगवान वाहतुकीत त्वरित प्रतिक्रिया देणे कठीण जाते, ज्यामुळे वाहनाची स्थिरता धोक्यात येते.

अपघातात दुखापतीचा धोका

अपघात झाल्यास चप्पल घातलेल्या पायाला गंभीर इजा होण्याची शक्यता अधिक असते. रस्त्यावरील खड्डे, दगड किंवा खरखरीत पृष्ठभाग पायाला थेट नुकसान पोहोचवू शकतात. योग्य पादत्राणे न घातल्यामुळे पायांचे संरक्षण कमी होते.

योग्य पादत्राणांचे फायदे

सुरक्षित पर्याय

वाहन चालवताना मजबूत बूट किंवा बंद पादत्राणे वापरणे सर्वोत्तम मानले जाते. यामुळे पायाला योग्य आधार मिळतो आणि प्रवास अधिक सुरक्षित होतो. पावसाळ्यात घसरण्याची शक्यता कमी होते आणि अपघात झाल्यास पायाचे चांगले संरक्षण होते.

राइडिंग शूजचे महत्त्व

लांब प्रवासासाठी विशेष राइडिंग शूज अत्यंत उपयुक्त ठरतात. यामध्ये आरामदायक फिटिंग, टिकाऊपणा आणि अँटी-स्लिप सोल यांचा समावेश होतो. हे शूज उष्णता, धूळ आणि पाण्यापासून पायांचे संपूर्ण रक्षण करतात.

इतर सुरक्षा उपाय

हेल्मेटचे महत्त्व

दुचाकी प्रवासात हेल्मेट घालणे बंधनकारक आहे. केवळ चालकच नव्हे तर मागील सीटवर बसणाऱ्या व्यक्तीनेही हेल्मेट वापरणे आवश्यक आहे. रात्रीच्या वेळी परावर्तित जॅकेट परिधान करणे सुरक्षिततेसाठी महत्त्वाचे ठरते.

वाहनाची देखभाल

नियमित वाहन सर्व्हिसिंग, टायरचा दाब तपासणे, ब्रेक सिस्टमची तपासणी यांसारख्या गोष्टी अत्यंत महत्त्वाच्या आहेत. वाहतूक नियमांचे काटेकोरपणे पालन करणे हे प्रत्येक वाहनचालकाचे कर्तव्य आहे.

नवीन दंड नियम

2019 मध्ये मोटर वाहन कायद्यात महत्त्वपूर्ण सुधारणा करण्यात आल्या आहेत. यानुसार हेल्मेट न घातल्यास 1000 रुपये, विम्यावाचून वाहन चालवल्यास 2000 रुपये, वेगमर्यादा ओलांडल्यास 1000 ते 2000 रुपये आणि मद्यपान करून वाहन चालवल्यास 10,000 रुपये दंड आकारला जातो.

महाराष्ट्रातील नवीन नियम

महाराष्ट्रात 1 मार्च 2025 पासून दुचाकी चालकांसाठी नवीन वाहतूक नियम अंमलात आले आहेत. नागपूर शहरात 11 मे 2025 पासून नवीन वेग मर्यादा लागू करण्यात आल्या आहेत. दुचाकीसाठी शहरात 50 किमी/तास आणि हायवेवर 60 किमी/तास अशी मर्यादा निश्चित करण्यात आल्या आहेत.

आवश्यक कागदपत्रे

वाहन चालवताना वाहन नोंदणी प्रमाणपत्र, विमा कागदपत्रे, ड्रायव्हिंग लायसन्स आणि प्रदूषण नियंत्रण प्रमाणपत्र हे सर्व कागदपत्रे सोबत असणे आवश्यक आहे. BIS प्रमाणित हेल्मेट वापरणे, वाहन चालवताना मोबाईलचा वापर टाळणे आणि मद्यपान करून वाहन न चालवणे हे मुख्य सूत्र आहेत.

ऑनलाइन सुविधा

ई-चलन तपासण्यासाठी mahatrafficechallan.gov.in आणि echallan.parivahan.gov.in या वेबसाइट्सचा वापर करता येतो. वाहन क्रमांक वापरून सहज तपासणी करता येते.

वाहन चालवताना चप्पल घातल्यावर थेट दंड नसला तरी स्वतःच्या आणि इतरांच्या सुरक्षिततेसाठी योग्य पादत्राणे आणि पोशाख वापरणे अत्यंत आवश्यक आहे. नितीन गडकरी यांच्या मतानुसार सुरक्षितता ही प्राथमिकता असावी. योग्य सुरक्षा उपायोजना करून आपण अपघातमुक्त वाहतूक व्यवस्था निर्माण करू शकतो.

---

अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेण्यात आली आहे. आम्ही या बातमीची 100% सत्यता याची हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया सविचार करून पुढील प्रक्रिया करा. कोणतेही निर्णय घेण्यापूर्वी अधिकृत स्त्रोतांकडून माहिती सत्यापित करावी.